Quốc ca Việt Nam - Vấn đề bản quyền cần phải được quan tâm

Theo dõi GĐ&PL trên

Không được có bất kỳ hành vi nào ngăn chặn việc phổ biến Quốc ca Việt Nam

Liên quan đến sự cố ngày 06/12 trên một số nền tảng số trái quy định pháp luật, doanh nghiệp ngắt âm thanh Quốc ca Việt Nam trong trận đấu giữa đội tuyển Việt Nam và đội tuyển Lào trong khuôn khổ AFF Cup 2020, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có ý kiến chính thức nêu rõ, ca khúc "Tiến quân ca" là Quốc ca của Việt Nam.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có trách nhiệm thực hiện chức năng quản lý Nhà nước và phải thực hiện các biện pháp cần thiết gìn giữ phát huy giá trị của Quốc ca.

Pháp luật của Việt Nam quy định nghiêm cấm bất kỳ tổ chức, cá nhân nào, dưới bất kỳ hình thức nào có hành vi ngăn chặn, cản trở việc phổ biến tác phẩm này một cách trực tiếp hay gián tiếp (bao gồm trên mạng) theo quy định pháp luật.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu tất cả các cá nhân, tổ chức thực hiện nghiêm, không được có bất kỳ hành vi nào ngăn chặn việc phổ biến Quốc ca Việt Nam.

Cần hiểu rõ về quyền liên quan đối với bản ghi âm

Trao đổi với Tạp chí Luật sư Việt Nam, Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp cho rằng cần hiểu rõ về quyền liên quan đối với bản ghi âm. Theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ thì quyền sở hữu trí tuệ là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tài sản trí tuệ trong đó có quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả. Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu. Còn quyền liên quan đến quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa.

Như vậy, bản ghi âm là đối tượng quyền liên quan đến tác giả. Tại Việt Nam, tổ chức, cá nhân định hình lần đầu âm thanh, hình ảnh của cuộc biểu diễn hoặc các âm thanh, hình ảnh khác (nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình) được bảo hộ quyền liên quan. Bản ghi âm, ghi hình được bảo hộ nếu đó là bản ghi âm, ghi hình của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình có quốc tịch Việt Nam hoặc bản ghi âm, ghi hình của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình được bảo hộ theo điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Quyền của nhà sản xuất bản ghi âm là có độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện quyền sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp bản ghi âm của mình; nhập khẩu, phân phối đến công chúng bản gốc và bản sao bản ghi âm của mình thông qua hình thức bán, cho thuê hoặc phân phối bằng bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được. Nhà sản xuất bản ghi âm được hưởng quyền lợi vật chất khi bản ghi âm của mình được phân phối đến công chúng.

Luật sư Cường cho biết, đối với nền tảng Youtube, đây là một mạng xã hội rất nổi tiếng hiện nay với lượng truy cập, sử dụng mỗi ngày vô cùng lớn và cũng là một kênh kiếm tiền hiệu quả thời đại công nghệ số. Trên nền tảng này, hành động vi phạm bản quyền sẽ bị xử phạt rất nặng. Nếu vi phạm bản quyền, Youtube không chỉ đơn thuần là gỡ bỏ video, cảnh cáo, hay thiết lập giới hạn, mà người dùng cá nhân/tổ chức có thể bị gỡ bỏ cả kênh Youtube.

Ở trấn đấu bóng đá của đội tuyển Việt Nam và đội tuyển Lào được phát sóng trên kênh Youtube bị tắt tiếng Quốc ca, lý do đơn vị phát sóng đưa ra là: "Vì lý do bản quyền âm nhạc, chúng tôi buộc lòng phải tắt tiếng ở phần lễ chào cờ. Sau lễ chào cờ, tín hiệu âm thanh sẽ trở lại bình thường, mong khán giả thông cảm" hay "Chương trình đang tạm thời bị gián đoạn vì lý do bản quyền. Mong quý vị khán giả thông cảm và quay lại sau"… Như vậy, đơn vị này cho rằng do ca khúc “Tiến quân ca” có thể gặp phải vấn đề bản quyền âm nhạc trên nền tảng Youtube do đó đã chủ động tắt tiếng. Có thể hiểu vấn đề bản quyền ở đây là quyền liên quan mà đối tượng là bản ghi chứ không phải là quyền tác giả.

Về quyền tác giả thì ca khúc này được cố Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác và đã hiến tặng cho nhân dân và Tổ quốc. Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch là đơn vị được giao nhiệm vụ là cơ quan chủ quản quản lý, có trách nhiệm gìn giữ và phát huy giá trị ca khúc này. Những ai muốn làm các sản phẩm âm nhạc liên quan đến bài hát “Tiến quân ca” đều phải xin phép cơ quan giữ quyền tác giả tác phẩm.

Còn về quyền liên quan đến tác giả, đối với các bản ghi âm ca khúc này sẽ thuộc về các đơn vị sản xuất khác nhau (đơn vị bỏ tiền ra sản xuất và đăng ký bản quyền). Đơn vị sản xuất giữ bản quyền ghi âm ca khúc này có quyền sở hữu đối với bản ghi này, bất kỳ ai muốn sử dụng bản ghi này đều phải xin phép chủ sở hữu và đơn vị này có thể ủy quyền cho một đơn vị khác quản lý và khai thác bản ghi đó.

Nếu bản ghi “Tiến quân ca” phát tại lễ chào cờ của trận đấu bóng là bản ghi của một đơn vị khác đang sở hữu bản quyền và đơn vị đó yêu cầu được bảo vệ bản quyền thì Youtube sẽ tự động tiến hành gỡ video trực tiếp bởi lý do vi phạm bản quyền trên nền tảng này. Với trận đấu bóng trên, việc lựa chọn sử dụng bản ghi âm ca khúc “Tiến quân ca” thuộc về ban tổ chức sân. Ban tổ chức sẽ lựa chọn một bản ghi âm để phát trong lễ chào cờ. Nếu như Ban tổ chức lựa chọn bản ghi của một đơn vị có đăng ký bản quyền trên youtube mà không xin phép, sau đó các đơn vị khác đăng phát sóng trận đấu bóng có phát ca khúc này thì sẽ có khả năng bị “đánh gậy” bản quyền trên nền tảng này, do đó sẽ có đơn vị lựa chọn tắt tiếng để tránh bị vướng vào vấn đề bản quyền.

Vấn đề bản quyền cần phải được quan tâm

Với người Việt Nam thì ca khúc "Tiến quân ca" có ý nghĩa rất lớn và việc không được nghe ca khúc này tại lễ chào cờ một trận bóng đá là khó có thể chấp nhận được. Tuy nhiên, thực tế bản ghi Tiến quân ca hiện nay có rất nhiều đơn vị sản xuất ở cả trong nước và ngoài nước do đó vấn đề bản quyền cần phải được quan tâm.Bản quyền âm nhạc trên môi trường số ngày càng chặt chẽ do đó tất cả các bên liên quan đều cần phải nâng cao ý thức bản quyền.

"Nếu như các trận đấu thể thao thi đấu trong nước thì chúng ta có thể chủ động về vấn đề phát bản ghi ca khúc có bản quyền để tránh vấn đề bản quyền nhưng nếu như đoàn thể thao Việt Nam ra nước ngoài thi đấu thì phía Việt Nam cần phải chủ động chuẩn bị các bản ghi "Tiến quân ca" có bản quyền nộp cho bản tổ chức sân. Như vậy mới có thể đảm bảo quyền lợi cho các đơn vị tiếp sóng, tránh cho đơn vị tiếp sóng bị mất tiền oan do vướng bản quyền. Bất kể người dân Việt Nam nào cũng muốn ca khúc quốc ca quen thuộc, tôn nghiêm được vang lên trên tất cả các kênh sóng thể thao hợp pháp", Luật sư Cường chia sẻ.