Chế độ thăm gặp phạm nhân đang thi hành án hình sự
Việc thăm gặp phạm nhân đang thi hành án hình sự đã được quy định cụ thể trong Luật Thi hành án hình sự 2019 và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan. Mục đích của quy định này là nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho phạm nhân yên tâm cải tạo, đảm bảo quyền và nghĩa vụ của phạm nhân. Đây được coi là chính sách nhân văn, nhân đạo mà Nhà nước dành cho những phạm nhân thi hành án hình sự hiện nay.
Luật Thi hành án hình sự 2019 và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đã có những quy định rất cụ thể, chi tiết về chế độ thăm gặp phạm nhân đang thi hành án hình sự như đối tượng, thủ tục, số lần thăm phạm nhân. Cụ thể:
Về đối tượng được thăm gặp phạm nhân
Điều 4 Thông tư 182/2019/TT-BQP quy định về đối tượng được thăm gặp phạm nhân như sau: Những thân nhân được phép thăm gặp phạm nhân đang chấp hành án tại trại giam bao gồm: Ông, bà nội; ông, bà ngoại; bố, mẹ đẻ; bố, mẹ vợ (hoặc chồng); bố, mẹ nuôi hợp pháp; vợ hoặc chồng; con đẻ, con dâu, con rể, con nuôi hợp pháp; anh, chị, em ruột; anh, chị, em dâu, rể; anh, chị em vợ (hoặc chồng); cô, dì, chú, bác, cậu, cháu ruột.
Ngoài ra, đại diện cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân khác ngoài những người được quy định tại khoản 1 Điều 4 được thăm gặp phạm nhân nếu Thủ trưởng cơ sở giam giữ xét thấy phù hợp với yêu cầu công tác phòng, chống tội phạm và công tác quản lý, giáo dục cải tạo phạm nhân. Bên cạnh đó, cần chú ý số lượng thân nhân mỗi lần đến thăm gặp phạm nhân không quá 3 người.
Thủ tục thăm gặp phạm nhân
Cơ sở giam giữ cấp Sổ thăm gặp phạm nhân theo mẫu thống nhất của cơ quan quản lý thi hành án hình sự đã ban hành. Sổ thăm gặp được Thủ trưởng cơ sở giam giữ ký, đóng dấu và phải được UBND cấp xã hoặc Công an cấp xã nơi người đó cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi người đó đang làm việc, học tập xác nhận danh sách những người là thân nhân của phạm nhân.
Thân nhân đến thăm gặp phạm nhân phải là người có tên trong sổ thăm gặp; trường hợp thăm gặp lần đầu chưa có sổ thăm gặp hoặc cá nhân không có tên trong sổ thăm gặp thì phải có đơn xin thăm gặp có xác nhận của UBND cấp xã hoặc Công an cấp xã nơi cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi người đó đang làm việc, học tập.
Đại diện cơ quan, tổ chức quy định tại khoản 2 Điều 4 Thông tư 182/2019/TT-BQP khi đến thăm gặp phạm nhân phải có công văn đề nghị cơ sở giam giữ xin thăm gặp phạm nhân. Trong công văn phải nêu rõ phạm nhân được thăm gặp, người đến thăm gặp, lý do thăm gặp, thời gian thăm gặp.
Số lần thân nhân thăm găp phạm nhân
Căn cứ Điều 3 Thông tư 182/2019/TT-BQP quy định về đối tượng được gặp thân nhân như sau:
Thứ nhất, phạm nhân được gặp thân nhân theo quy định tại khoản 1 Điều 52 Luật Thi hành án hình sự 2019, trừ trường hợp đang bị kỷ luật theo quy định tại khoản 2 Điều 43 Luật Thi hành án hình sự; phạm nhân là người dưới 18 tuổi được gặp thân nhân theo quy định tại Điều 76 Luật Thi hành án hình sự.
Thứ hai, phạm nhân chấp hành tốt nội quy cơ sở giam giữ, tích cực học tập, lao động, yêu cầu giáo dục, cải tạo hoặc để thực hiện quyền, nghĩa vụ của phạm nhân theo quy định của pháp luật thì Thủ trưởng cơ sở giam giữ có thể kéo dài thời gian thăm gặp nhưng không quá 3 giờ hoặc được gặp vợ (chồng) ở phòng riêng không quá 24 giờ. Phạm nhân được khen thưởng hoặc lập công thì được gặp thân nhân thêm 1 lần trong 1 tháng.
Thứ ba, Thủ trưởng cơ sở giam giữ phải tổ chức cho phạm nhân gặp thân nhân vào tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày lễ, tết. Thời gian tổ chức cho phạm nhân gặp thân nhân trong ngày do Thủ trưởng cơ sở giam giữ quyết định.
Bên cạnh đó, tại Điều 52 Luật Thi hành án hình sự năm 2019 quy định về chế độ gặp thân nhân cụ thể: Phạm nhân được gặp thân nhân 1 lần trong 1 tháng, mỗi lần gặp không quá 1 giờ. Căn cứ kết quả xếp loại chấp hành án, yêu cầu giáo dục cải tạo, thành tích lao động, học tập của phạm nhân, giám thị trại giam, giám thị trại tạm giam, Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện quyết định kéo dài thời gian gặp thân nhân nhưng không quá 3 giờ hoặc được gặp vợ, chồng ở phòng riêng không quá 24 giờ.
Ngoài ra, phạm nhân được khen thưởng hoặc lập công thì được gặp thân nhân thêm 1 lần trong 1 tháng; phạm nhân vi phạm nội quy cơ sở giam giữ phạm nhân thì 2 tháng được gặp thân nhân 1 lần, mỗi lần không quá 1 giờ.