Giám đốc vi phạm quy định phòng chống dịch bệnh: Liệu có thể khởi tố vụ án hình sự?

Hành vi cố ý không khai báo cơ quan chức năng mà vẫn tiếp tục tham gia, gặp gỡ nhiều người của vợ chồng ông Nguyễn Văn Thanh gây ảnh hưởng cực kỳ lớn đến công tác phòng chống, kiểm soát dịch bệnh.

Liên quan đến 2 ca mắc Covid-19 tại quận Thanh Xuân được xác định là ông Nguyễn Văn Thanh - Giám đốc Công ty Đầu tư xây dựng số 2 Hà Nội (Hacinco) và vợ, tối muộn ngày 12/5, Sở Nội vụ Hà Nội có Công văn thượng khẩn số 1240/SNV-TCBC gửi Tổng Công ty Đầu tư phát triển Nhà Hà Nội về việc kiểm điểm làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân vi phạm quy định phòng chống dịch bệnh Covid-19.

Theo đó, ông Nguyễn Văn Thanh và vợ đi Đà Nẵng vào ngày 30/4 và quay về Hà Nội vào ngày 02/5. Trong khi tình hình dịch có nhiều diễn biến phức tạp, ông Thanh và vợ (sau khi trở về từ Đà Nẵng) vẫn tham dự nhiều buổi làm việc và đại hội cổ đông, liên hoan và gặp gỡ nhiều người.

Đến ngày 08/5, vợ ông Thanh bắt đầu xuất hiện các triệu chứng (sốt, đau rát họng, ho, giảm vị giác, khứu giác) đi khám tại Phòng khám đa khoa quốc tế Thu Cúc có địa chỉ tại số 216 Trần Duy Hưng, Cầu Giấy, Hà Nội.

Đến ngày 11/5, hai vợ chồng tiếp tục đi khám tại Bệnh viện Hữu nghị Việt - Xô, được lấy mẫu làm xét nghiệm cho kết quả dương tính (bằng kỹ thuật Gen Expert). Mẫu bệnh phẩm chuyển về CDC Hà Nội xét nghiệm cho kết quả khẳng định dương tính (bằng kỹ thuật RT-PCR).

Đáng chú ý, dù có yếu tố liên quan đến dịch bệnh Covid-19 (từ Đà Nẵng về), nhưng hai người này đi lại, hoạt động với lịch trình dày đặc. Khi có biểu hiện ho, sốt nhưng vẫn dự các cuộc liên hoan, gặp mặt nhiều người. Hai người này đã vào Bệnh viện Việt - Xô khám bệnh nhưng không khai báo lịch sử di chuyển, không khai báo dịch tễ khiến Khoa Cấp cứu của bệnh viện phải phong tỏa tạm thời để rà soát. Rất nhiều địa điểm tại Hà Nội đã bị phong tỏa liên quan lịch trình đi lại của cặp vợ chồng Giám đốc Hacinco.

Công văn thượng khẩn số 1240/SNV-TCBC của Sở Nội vụ Hà Nội gửi Tổng Công ty Đầu tư phát triển Nhà Hà Nội nêu rõ, thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP. Hà Nội giao Sở Nội vụ khẩn trương phối hợp với Tổng Công ty Đầu tư phát triển Nhà Hà Nội kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tập thể và cá nhân trong vi phạm quy định phòng, chống dịch đối với ông Nguyễn Văn Thanh - Giám đốc Công ty Đầu tư xây dựng số 2 Hà Nội (thuộc Tổng Công ty Đầu tư phát triển Nhà Hà Nội), Sở Nội vụ đề nghị Tổng Công ty Đầu tư phát triển Nhà Hà Nội báo cáo, làm rõ trách nhiệm của tập thể và cá nhân có liên quan đến vi phạm của ông Nguyễn Văn Thanh về việc chấp hành quy định trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và của Chủ tịch UBND thành phố. Báo cáo kết quả về UBND thành phố (qua Sở Nội vụ) trước 10h00, ngày 13/52021.

Xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với tập thể, cá nhân có liên quan đối với vi phạm của ông Nguyễn Văn Thanh và công khai trên phương tiện thông tin đại chúng.

Cần khẩn trương xem xét khởi tố vụ án hình sự

Theo Luật sư Hoàng Tùng – Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa, tình hình dịch bệnh diễn ra ngày một phức tạp, các địa phương đều đã nhanh chóng có những văn bản nhằm chỉ đạo các cán bộ, công chức hoặc khuyến khích người dân đảm bảo an tòa và phòng chống dịch bệnh trong kỳ nghỉ lễ 30/4-01/5.

Trước đó, ngày 02/5, UBND thành phố Hà Nội tiếp tục ra Công điện số 05/CĐ-UBND về tăng cường công tác phòng chống dịch Covid-19 trên địa bàn sau kỳ nghỉ lễ 30/4 và 01/5. Cụ thể, yêu cầu tất cả người dân khi quay trở lại Thành phố sau kỳ nghỉ Lễ 30/4 và 01/5 bắt buộc phải khai báo y tế. Với những người có biểu hiện ho, sốt, khó thở hoặc các biểu hiện nghi ngờ nhiễm bệnh Covid-19 khác cần phải đến ngay các cơ sở Y tế gần nhất hoặc Trạm Y tế xã, phường, thị trấn để được hướng dẫn và xử lý kịp thời.

Luật sư Tùng cho rằng, vợ chồng ông Nguyễn Văn Thanh trong kỳ nghỉ 30/4-01/5 đã đi đến Đà Nẵng khi quay lại Hà Nội cần có trách nhiệm khai báo y tế theo đúng quy định. Hành vi không tiến hành khai báo y tế theo quy định của vợ chồng ông Nguyễn Văn Thanh là hành vi vi phạm các quy định về phòng chống dịch bệnh Covid-19.

Pháp luật quy định, với hành vi cố ý trốn tránh không khai báo y tế, khai báo gian dối sẽ bị áp dụng biện pháp xử phạt vi phạm hành chính hoặc có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Về xử phạt vi phạm hành chính: Hành vi không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối là hành vi không chấp hành các biện pháp phòng, chống bệnh truyền nhiễm theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Căn cứ khoản 7 Điều 8 Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007 thì đây là hành vi bị nghiêm cấm. Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với hành vi che giấu, không khai báo hoặc khai báo không kịp thời hiện trạng bệnh của bản thân hoặc của người khác.

Về truy cứu trách nhiệm hình sự, trước đó, để góp phần ngăn chặn sự gia tăng phức tạp của dịch bệnh Covid-19, ngày 30/3/2020 Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Công văn 45/TANDTC-PC hướng dẫn áp dụng pháp luật và tổ chức xét xử đối với một số hành vi vi phạm pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh. Theo đó, người đã được thông báo mắc bệnh; người nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch bệnh Covid-19 đã được thông báo cách ly thực hiện hành vi không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối gây lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy định tại điểm c khoản 1 Điều 240 và bị xử lý về tội "Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người".

Điều 240. Tội Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;

b) Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người;

c) Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Y tế;

b) Làm chết người.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 12 năm:

a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ;

b) Làm chết 02 người trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

“Hành vi của ông Nguyễn Văn Thanh cố ý không khai báo, khai báo gian dối, có biểu hiện nhưng đã không thông báo cho cơ quan chức năng mà vẫn tiếp tục tham gia, gặp gỡ nhiều người dẫn đến việc hiện nay đã có nhiều ca dương tính có liên quan, truy vết được 150 F1 và phải tiến hành cách ly y tế đến hàng nghìn người. Hậu quả này ngày một nghiêm trọng hơn và ảnh hưởng cực kỳ lớn đến công tác phòng chống, kiểm soát dịch bệnh hiện nay. Chính vì vậy, các cơ quan chức năng cần khẩn trương, nhanh chóng xem xét đã đủ yếu tố để khởi tố vụ án hình sự hay chưa" Luật sư Tùng nêu rõ quan điểm.

Trong trường hợp xác định ông Thanh có đầy đủ các dấu hiệu cấu thành tội phạm thì có thể phải chịu trách nhiệm hình sự với mức hình phạt thấp nhất là phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Nếu hậu quả từ hành vi này là rất nghiêm trọng thì có thể phạt tù là từ 10 năm đến 12 năm.

tm-img-alt — *Luật sư Hoàng Tùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa.*

Ngoài ra, theo Luật sư Tùng, ông Nguyễn Văn Thanh không phải là cán bộ, công chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức nên không áp dụng hình thức xử lý khi công chức vi phạm. Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Thanh là Giám đốc – người đại diện cho Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng số 2 Hà Nội, là người có chức vụ, quyền hạn, đại diện cho một doanh nghiệp lớn thì cần phải có trách nhiệm làm gương cho nhân viên của công ty trong công tác phối hợp phòng chống dịch bệnh. Vì vậy, việc làm rõ trách nhiệm, kiểm điểm nếu có sai phạm là cần thiết.

Đủ căn cứ phải khởi tố ngay lập tức vụ án hình sự

Luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng Luật sư Chính pháp đánh giá, trong bối cảnh hiện nay, nếu người nào vi phạm quy định về phòng chống bệnh dịch, làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng thì cần phải xử lý hình sự theo Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015 với mức chế tài nghiêm khắc nhất có thể đến 12 năm tù.

Trong khi cả nước căng mình chống dịch như vậy, thì ông Thanh và vợ dù vừa trở về từ Đà Nẵng sau kỳ nghỉ lễ, đây là vùng có nhiều ca lây nhiễm Covid-19 trong cộng đồng nhưng vẫn không thực hiện việc khai báo y tế, không mang khẩu trang, tham gia họp, ăn uống, chơi thể thao và gặp gỡ nhiều người khiến nhiều khu vực hiện nay đã bị phong tỏa, cách ly y tế, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của nhiều người, và phát sinh rất nhiều chi phí để phòng chống dịch bệnh, gây hoang mang trong dư luận.

Luật sư Cường đánh giá, đây là một vụ việc nghiêm trọng, cơ quan điều tra cần vào cuộc xác minh làm rõ hành vi của hai bệnh nhân này. Quá trình xác minh, điều tra nếu cơ quan điều tra có căn cứ cho thấy hai người này đã vi phạm quy định về phòng chống dịch bệnh, không khai bảo y tế, không thực hiện việc cách ly y tế tại nhà theo quy định, không thực hiện các biện pháp bảo vệ cá nhân là đeo khẩu trang dẫn đến làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng thì người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 240 Bộ luật Hình sự, với mức hình phạt có thể lên đến 12 năm tù.

Với biến chủng của virus lần này rất phức tạp, khả năng lây lan nhanh, ảnh hưởng đến đời sống kinh tế và tính mạng của người dân. Mặc dù đã có rất nhiều khuyến cáo, nhiều quy định và cảnh báo, nhiều trường hợp đã bị xử lý nhưng những trường hợp vi phạm quy định về phòng chống dịch bệnh vẫn diễn ra làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng, phát sinh chi phí chống dịch, ảnh hưởng đến kinh tế, xã hội và đe dọa đến tính mạng của nhiều người.

"Bởi vậy những trường hợp vi phạm như thế này thì việc xem xét xử lý hình sự là cần thiết để đảm bảo răng đe, phòng ngừa chung cho xã hội và để đảm bảo an toàn hơn cho cộng đồng, gìn giữ những kết quả mà cả hệ thống chính trị đã đạt được trong thời gian qua. Với những người có trình độ nhận thức, có hiểu biết mà cố tình vi phạm pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng thì cần phải áp dụng chế tài nghiêm khắc hơn đối với những người bình thường", Luật sư Cường bảy tỏ quan điểm.

Đồng quan điểm, Luật sư Vũ Văn Biên, Giám đốc Công ty Luật TNHH An Phước cho rằng, cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc điều tra làm rõ nếu đủ căn cứ phải khởi tố ngay lập tức vụ án hình sự.

Qua báo cáo của Tổng Công ty Handico, thì ông Thanh chỉ khai báo y tế phục vụ di chuyển khi lên 2 chuyến máy bay đi và về từ Đà Nẵng - Hà Nội. Ông Thanh sau đó chưa tuân thủ nghiêm quy định về phòng chống dịch đã khiến nhiều người bị nhiễm và cách ly.

"Hành vi gian dối đã rõ và hậu quả nhãn tiền là đã có ít nhất 2 F1 bị lây nhiễm Covid-19. Tổng Công ty Handico cũng đã đình chỉ chức vụ Bí thư Đảng ủy và Giám đốc Công ty. Như vậy, cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc để điều tra làm rõ trách nhiệm của ông Thanh trong vụ việc này để đảm bảo tính răn đe và sự nghiêm minh của pháp luật", Luật sư Biên nêu quan điểm.

Trưa 13/5, Tổng Công ty Đầu tư phát triển Nhà Hà Nội (Handico) đã có báo cáo về việc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm trong việc vi phạm quy định phòng, chống dịch Covid-19 của ông Nguyễn Văn Thanh - Giám đốc Công ty đầu tư xây dựng số 2 Hà Nội (Hacinco).

Qua làm việc với ông Thanh, ông Thanh chứng minh đã khai báo y tế trên cả 2 chuyến bay chiều ra Hà Nội và chiều vào Đà Nẵng, nhưng ông Nguyễn Văn Thanh chưa thực hiện nghiêm các quy định trong phòng chống dịch, chưa ý thức được các triệu chứng bệnh lý, hạn chế tập trung đông người. Việc này gây ra những hậu quả nghiêm trọng trong cộng đồng cũng như khó khăn cho các cơ quan chức năng trong phòng chống dịch.

“Đây là trách nhiệm cá nhân chính của ông Nguyễn Văn Thanh và trách nhiệm tập thể liên quan của Ban giám đốc Công ty Hacinco trong việc phân công điều hành công việc”, báo cáo của Handico nêu.

Theo thẩm quyền và quy định, ông Phạm Tiến Đức (Tổng Giám đốc Handico) đã “nghiêm khắc yêu cầu” Ban Giám đốc Hacinco báo cáo kiểm điểm và đề nghị Ban Thường vụ Đảng ủy, Hội đồng thành viên Handico xem xét tạm thời đình chỉ chức vụ Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Hacinco đối với ông Nguyễn Văn Thanh. Việc này nhằm kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc chấp hành quy định về phòng, chống dịch bệnh Covid-19 theo Chỉ đạo của Thủ tướng, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội và Tổng công ty.