Luật sư và nhà báo: Hai người gác cửa sự thật trong kỷ nguyên số
Họ không giống nhau, nhưng lại gặp nhau ở một điểm - dấn thân vì sự thật. Trong kỷ nguyên số, luật sư và nhà báo chính là hai người gác cửa cuối cùng giữa công lý và hỗn loạn.
Khi luật sư tìm đến báo chí và ngược lại
Trong hành trình hành nghề, tôi không ít lần thấy doanh nghiệp chỉ vì một bài báo đã rơi vào khủng hoảng truyền thông – hoặc bị “kết án” bởi mạng xã hội trước cả khi ra tòa. Ngược lại, cũng có không ít nhà báo tác nghiệp đúng, viết đúng lại bị kiện, bị đe dọa, bị xuyên tạc. Họ tìm đến luật sư, không chỉ để “giải cứu”, mà để tìm một điểm tựa pháp lý giữa vòng xoáy công luận.
Có những vụ việc, chỉ nhờ một bài báo khách quan, chuẩn mực, mà người dân hiểu rõ hơn về bản chất của tranh chấp và nhờ vậy, tiếng nói công lý không bị chìm trong cảm tính. Ngược lại, có những phiên tòa, khi luật sư đưa ra thông tin phản biện kịp thời, báo chí đã có thêm cơ sở để đưa tin đúng, tránh trở thành công cụ của định kiến.
Tôi hiểu rằng báo chí cần một “vùng an toàn pháp lý” và luật sư có thể góp phần định hình vùng đó. Nhưng luật sư cũng cần báo chí, để tiếng nói pháp lý không chỉ tồn tại trong hồ sơ, mà vang lên trong cộng đồng.
Báo chí là người gác cửa của thông tin. Luật sư là người gác cửa của pháp lý. Nhưng sâu xa hơn, cả hai cùng là người gác cửa của sự thật.
Trong xã hội sự thật - nơi ai cũng có thể “lên tiếng”, nơi thông tin lan truyền theo thuật toán chứ không theo logic – việc giữ được ba chữ “gác cửa” là một nhiệm vụ vừa vinh quang, vừa đầy rủi ro.
Tôi từng chứng kiến nhiều phiên tòa, nơi một bài báo đúng là yếu tố làm thay đổi nhận thức công chúng - và cả quan điểm của hội đồng xét xử. Nhưng tôi cũng từng thấy một bài viết thiếu kiểm chứng đã khiến một doanh nghiệp đứng bên bờ phá sản. Ở đó, ranh giới giữa “báo chí điều tra” và “truyền thông định hướng” chỉ là một lằn ranh mỏng - rất mỏng.
Càng là thời đại số, thì sứ mệnh “gác cửa” càng đáng giá và càng cần được pháp luật bảo vệ.
Đồng hành, không đồng hóa
Có người từng nói với tôi: “Báo chí và luật sư đều sống bằng chữ.” Đúng. Nhưng chữ trong nghề báo là để kể lại, còn chữ trong nghề luật là để ràng buộc. Vì vậy, hai nghề không thể hoán đổi – nhưng có thể đồng hành.
Khi báo chí phanh phui vụ Việt Á, pháp luật vào cuộc. Khi luật sư phát hiện bất công, báo chí lên tiếng.Khi một vụ kiện dân sự bị bóp méo trên mạng xã hội, chỉ có báo chí chính thống và luật sư cùng phối hợp mới có thể lấy lại cán cân. Cả hai đều làm nghề bằng trí tuệ - nhưng cũng bằng lòng can đảm. Họ không thể nói dối, không thể im lặng khi thấy sai, và cũng không thể thỏa hiệp với cái sai. Và cũng chính vì thế, họ dễ bị tổn thương.
Không thể “đi” một mình
Trong kỷ nguyên số, luật sư không thể làm một mình - cũng như báo chí không thể đơn độc. Sự hỗ trợ lẫn nhau giữa hai nghề không chỉ là chiến lược chuyên môn, mà còn là đạo đức hành nghề: cùng bảo vệ sự thật, cùng gìn giữ niềm tin vào luật pháp và truyền thông chính thống.
Tôi từng tham gia hỗ trợ pháp lý cho nhiều phóng viên bị vướng kiện cáo chỉ vì làm đúng. Tôi cũng từng được báo chí tiếp sức, khi bảo vệ cho những thân chủ bị bôi nhọ, hiểu lầm hoặc cố tình vu cáo. Trong những thời điểm như thế, tôi cảm thấy rõ: luật sư và báo chí không chỉ đồng hành khi có khủng hoảng, mà nên đồng hành cả trong việc thiết lập một chuẩn mực chung cho công lý và thông tin.
Một ngày làm luật sư, mãi mãi là người bảo vệ công lý. Một ngày làm báo, mãi mãi là người gìn giữ sự thật. Và nếu hai người cùng nhìn về một hướng - chúng ta có thể cùng xây dựng một xã hội công bằng, tử tế hơn.
Trong dòng chảy ồn ào của thông tin, sự tỉnh táo của cả nhà báo và luật sư - chính là thứ giữ lại niềm tin cho xã hội. Bởi sự thật, rốt cuộc, vẫn cần có người đứng lên bảo vệ.
Luật sư TRƯƠNG ANH TÚ
Chủ tịch TAT Law Firm
