Rà soát, xử lý các bác sĩ trong video quảng cáo thực phẩm chức năng
Mặc áo blouse trắng, xưng danh bác sĩ hay chuyên gia y tế rồi xuất hiện trong các quảng cáo thực phẩm chức năng không chỉ gây hiểu lầm cho người tiêu dùng mà còn là hành vi vi phạm pháp luật.
Ngày 17/4, Bộ Y tế ban hành Công văn số 2310/BYT-ATTP gửi tới các bệnh viện, viện nghiên cứu, trường đào tạo ngành y, các hiệp hội liên quan đến lĩnh vực thực phẩm và Tổng hội Y học Việt Nam. Nội dung công văn nhấn mạnh: việc bác sĩ, dược sĩ và nhân viên y tế tham gia quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng là hành vi vi phạm pháp luật, cần phải được xử lý nghiêm.

Đây là động thái mạnh mẽ của ngành y tế trong bối cảnh nhiều người mặc áo blouse trắng—kể cả đã nghỉ hưu—xuất hiện trong các video quảng cáo trên mạng xã hội, truyền hình hoặc hội thảo, giới thiệu sản phẩm dinh dưỡng với lời lẽ “thổi phồng” công dụng, gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng về hiệu quả điều trị. Một số trường hợp thậm chí còn tham gia quảng bá các sản phẩm hiện đang bị điều tra làm giả, khiến dư luận bức xúc và hoang mang.
Hành vi vi phạm rõ ràng theo luật
Theo Bộ Y tế, quy định pháp lý tại khoản 2 Điều 27 Nghị định 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ đã nêu rất rõ: “Không sử dụng hình ảnh, thiết bị, trang phục, tên, thư tín của các đơn vị, cơ sở y tế, bác sĩ, dược sĩ, nhân viên y tế, thư cảm ơn của người bệnh, bài viết của bác sĩ, dược sĩ, nhân viên y tế để quảng cáo thực phẩm.” Như vậy, dù là bác sĩ đang hành nghề hay đã nghỉ hưu, miễn còn sử dụng danh xưng chuyên môn để xuất hiện trong quảng cáo đều là hành vi trái luật.

Cục An toàn Thực phẩm – Bộ Y tế – cho biết, các vi phạm về quảng cáo thực phẩm chức năng có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP, với mức phạt từ 5 đến 30 triệu đồng, tùy thuộc vào tính chất và mức độ.
Đại diện Cục An toàn Thực phẩm cho biết: “Ngay cả bác sĩ đã nghỉ hưu, nếu còn hành nghề hợp pháp, cũng không được phép tham gia quảng cáo thực phẩm chức năng dưới danh nghĩa chuyên môn y tế. Pháp luật không giới hạn tuổi hành nghề, nhưng đạo đức và trách nhiệm nghề nghiệp phải được tuân thủ nghiêm ngặt.”
Hệ lụy từ sự “tiếp tay” của người có chuyên môn
Cảnh báo của Bộ Y tế được đưa ra đúng thời điểm một vụ án lớn liên quan đến sản xuất và tiêu thụ gần 600 nhãn hiệu sữa bột giả bị triệt phá. Trong đó, một số bác sĩ, chuyên gia từng công tác tại các viện dinh dưỡng quốc gia xuất hiện trong video quảng cáo sản phẩm, khiến người tiêu dùng tin tưởng, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng.

Bộ Y tế nhấn mạnh rằng hành vi của các bác sĩ tham gia quảng bá thực phẩm không chỉ vi phạm quy định pháp luật, mà còn làm tổn hại đến uy tín ngành y, gây xói mòn niềm tin của xã hội đối với các chuyên gia và cơ sở y tế chính thống. Ngoài ra, còn tồn tại hiện tượng giả danh bác sĩ hoặc sử dụng hình ảnh cắt ghép, dựng video hòng tạo niềm tin giả tạo để bán hàng, rất khó xử lý nếu không có sự phối hợp điều tra của cơ quan công an.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cũng từng nhấn mạnh: Luật Quảng cáo cùng các văn bản liên quan nghiêm cấm sử dụng hình ảnh y bác sĩ trong mọi hình thức quảng cáo thực phẩm, đồng thời cho biết Bộ sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan để xử lý dứt điểm các vi phạm, bảo vệ quyền lợi và sức khỏe người tiêu dùng.

Yêu cầu các đơn vị y tế vào cuộc
Trong công văn, Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị trực thuộc thông báo rộng rãi đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động – kể cả người đã nghỉ công tác – về quy định này. Đồng thời, các đơn vị phải rà soát, kiểm tra, xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo lên cơ quan có thẩm quyền nếu phát hiện trường hợp vi phạm.
Bộ cũng khuyến cáo người dân cảnh giác trước các quảng cáo “thần dược hóa” sản phẩm, nhất là khi quảng cáo đó có sự xuất hiện của người mặc áo blouse trắng. Việc tin tưởng mù quáng vào hình ảnh bác sĩ trong quảng cáo có thể khiến người tiêu dùng vừa mất tiền, vừa gặp rủi ro sức khỏe vì sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc, công dụng không đúng thực tế.
Đây là hồi chuông cảnh tỉnh không chỉ với đội ngũ cán bộ y tế, mà cả cộng đồng, trong việc chung tay xây dựng môi trường quảng cáo thực phẩm lành mạnh, minh bạch và tuân thủ pháp luật.