Bộ Công thương đề xuất cơ chế cho EVN thu hồi lỗ thông qua giá điện

Bộ Công thương vừa hoàn thiện dự thảo lần 3 Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025 về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, gửi Bộ Tư pháp thẩm định, dự kiến trình ban hành trong tháng 9. Đáng chú ý, một trong những điểm mới quan trọng là đề xuất bổ sung quy định cho phép Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tính các khoản chi phí chưa hạch toán đầy đủ trước đây vào giá điện bình quân, nhằm tạo cơ sở pháp lý thu hồi khoản lỗ của các năm trước.

Cụ thể, Bộ đưa ra hai phương án:

Phương án 1, cho phép EVN phân bổ các chi phí trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp trong giá bán lẻ điện bình quân, dựa trên báo cáo tài chính đã kiểm toán từ năm 2022 trở đi, sau khi trừ lợi nhuận từ hoạt động khác (nếu có). Phương án này có thể áp dụng cả trong các năm tiếp theo nếu tiếp tục phát sinh.

Bộ Công thương đánh giá với phương án 1 tạo sự chủ động cho công tác điều hành, song cũng vấp phải ý kiến cho rằng có thể làm giảm động lực tiết kiệm, kiểm soát chi phí của các đơn vị điện lực do được bù đắp thông qua giá bán lẻ điện bình quân.

Phương án 2, chỉ xử lý các khoản chi phí trực tiếp chưa được bù đắp từ năm 2022 đến trước khi nghị định này có hiệu lực, không áp dụng cho những năm tiếp theo.

Với phương án này, Bộ cho rằng đặt ra yêu cầu các đơn vị điện lực phải rà soát, quản trị chặt chẽ hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm thiểu phát sinh và tiến tới không để tình trạng tương tự tái diễn trong tương lai.

Ngoài ra, dự thảo cũng tính tới việc đưa chênh lệch tỷ giá đánh giá lại và chênh lệch tỷ giá chưa thanh toán của các nhà máy điện vào giá điện, dựa trên báo cáo tài chính kiểm toán minh bạch.

Cơ quan quản lý cho biết các phương án tính toán bao quát toàn bộ kết quả kinh doanh của EVN, kể cả hoạt động liên quan đến điện. Đây là nguồn thu quan trọng giúp bù đắp chi phí khi giá bán lẻ chưa kịp điều chỉnh, giảm áp lực điều hành giá điện.

Theo Bộ Công thương, các phương án này giúp bù đắp kịp thời chi phí, bảo đảm vốn đầu tư nhà nước tại EVN. Số liệu cho thấy EVN lỗ lũy kế khoảng 50.029 tỉ đồng trong 2022-2023, đến hết 2024 còn 44.792 tỉ đồng.

Cơ quan quản lý nhận định nếu bổ sung quy định mới, giá điện cuối năm cơ bản không biến động lớn, có thể tăng nhẹ 2 - 5%; với kịch bản tăng 3% từ tháng 10, CPI cả năm chỉ tăng thêm khoảng 0,03 điểm phần trăm. Việc sửa đổi, bổ sung nêu trên phù hợp với quy định giá bán lẻ điện phải được phản ánh và điều chỉnh kịp thời theo biến động của các thông số đầu vào, bảo đảm bù đắp chi phí hợp lý, hợp lệ cùng với lợi nhuận phù hợp.

Bộ Công thương khẳng định việc điều hành giá điện sẽ theo lộ trình, tránh “giật cục”, bảo đảm ổn định kinh tế - xã hội và hài hòa lợi ích doanh nghiệp, người dân.