Có nên để doanh nghiệp mua, thuê nhà ở xã hội cho công nhân?

Theo dõi GĐ&PL trên

Trong kiến nghị gửi tới Văn phòng Chính phủ, Bộ Xây dựng, Bộ Kế hoạch và đầu tư, Tập đoàn Foxconn, doanh nghiệp FDI hoạt động trong lĩnh vực điện tử, công nghệ thông tin và sản xuất máy tính hàng đầu thế giới đã đề xuất xây 3 dự án nhà ở xã hội cho công nhân quy mô lớn gắn với các cơ sở sản xuất của chính tập đoàn này.

Tập đoàn Foxconn kiến nghị cho phép DN là đối tượng được mua nhà ở xã hội. Ảnh minh họa.

Theo đó, thông qua các công ty con, Foxconn đang đề xuất đầu tư 3 dự án nhà ở xã hội để tạo lập chỗ ở cho công nhân tại các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh và Vĩnh Phúc.

Cụ thể là dự án nhà ở xã hội Golden Park tại xã Phương Liễu, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh do Công ty TNHH MTV công trình Kim Xương Trí đầu tư, quy mô sử dụng đất 6,3ha, vốn đầu tư khoảng 2.900 tỷ đồng. 

Dự án nhà ở xã hội Vân Trung, xã Vân Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang do Công ty TNHH Fugiang đầu tư, quy mô sử dụng đất 16,7ha, tổng vốn đầu tư khoảng 3.400 tỷ đồng.

Và dự án khu nhà ở công nhân và công trình dịch vụ công cộng Phoenix Town ở Vĩnh Phúc, do Công ty TNHH Fuchuan đầu tư gần KCN Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, rộng 9,9ha, vốn đầu tư hơn 1.000 tỷ đồng.

Cả 3 dự án nhà ở xã hội này đều gắn với 3 KCN mà các công ty con của Foxconn đã rót vốn đầu tư, đó là KCN Quế Võ (Bắc Ninh), KCN Vân Trung (Bắc Giang) và KCN Bình Xuyên (Vĩnh Phúc). 

Tuy nhiên, trong kiến nghị này, Foxconn cho rằng việc triển khai đầu tư gặp nhiều khó khăn từ các chính sách hiện tại liên quan đến đến việc phát triển nhà ở xã hội. Do vậy để tháo gỡ những vướng mắc, Tập đoàn đã có một số đề xuất và kiến nghị.

Đáng lưu ý là việc Tập đoàn Foxconn đề xuất cho doanh nghiệp (DN) sản xuất trong các KCN có thể đại diện cho người lao động đứng ra thuê, mua nhà ở xã hội để cho công nhân ở, đồng thời kiến nghị làm rõ các ưu đãi trong cơ chế khuyến khích phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân mà DN được hưởng.

Với việc đề xuất cơ chế DN đứng ra thuê, mua nhà ở xã hội cho công nhân các nhà máy thì cả 3 dự án được các công ty con của Foxconn đầu tư sẽ chủ yếu phục vụ nhu cầu ở của chính các công nhân làm việc cho Foxconn.

Theo Foxconn, hãng đã khảo sát thực tế tại các địa phương trước khi lên kế hoạch đầu tư và nhận thấy đại đa số công nhân có nhu cầu cấp thiết về ổn định chỗ ở để làm việc nhưng họ không đủ tiền để thuê, mua nhà. 

“Do đó, để tạo điều kiện, thúc đẩy việc đáp ứng về nhà ở cho người lao động cần cho phép doanh nghiệp trong KCN có thể đại diện cho người lao động đứng ra thuê, mua và bố trí cho công nhân viên của mình”, Tập đoàn này kiến nghị.

Đồng thời, để thực hiện các dự án nhà ở xã hội phục nhu nhu cầu ở của các hộ gia đình công nhân làm việc trong KCN, Foxconn kiến nghị Chính phủ sửa đổi quy định trong vòng 20 ngày kể từ ngày được giao đất DN phải có danh sách người lao động mua nhà mới được hưởng các ưu đãi đất đai.

Foxconn cho rằng yêu cầu này trong Nghị định 123 năm 2017 hướng dẫn về thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuê mặt nước là không phù hợp, cần sửa đổi để tạo thuận lợi cho các DN phát triển nhà ở xã hội cho công nhân.

Trao đổi với KT&ĐT về vấn đề này, chuyên gia Vũ Quang Vinh cho rằng, đối với công nhân ở các KCN thì thường không có sự ổn định lâu dài về việc làm. Thứ nhất, do nhiều công nhân có xu hướng thường xuyên thay đổi nơi làm việc; Thứ hai, các doanh nghiệp nước ngoài thường xuyên trẻ hóa đội ngũ công nhân của mình.

“Nhiều doanh nghiệp nước ngoài có quy tắc không sử dụng công nhân đến ngoài 40 tuổi, nên các dự án nhà ở xã hội cho công nhân để thuê, mua để bán được sản phẩm là vấn đề khiến cho chủ đầu tư dự án quan ngại. Vì vậy, đề xuất cho các chủ doanh nghiệp được thuê mua nhà ở xã hội cho công nhân của mình ở cũng nên được nghiên cứu cho phù hợp” - ông Vinh cho hay.

Đồng quan điểm, chuyên gia Trần Quốc Việt cho rằng, theo quy định của pháp luật hiện hành, nhà ở xã hội là sản phẩm để cho công nhân, người có thu nhập thấp được phép thuê mua. Nhưng để giải quyết nhu cầu cấp thiết về chỗ ở cho công nhân tại các khu công nghiệp thì cũng nên cân nhắc để cho các chủ doanh nghiệp được phép thuê mua lại sản phẩm cho công nhân của mình ở.

“Tuy nhiên, nhà ở xã hội được đầu tư chủ yếu từ nguồn kinh phí của Nhà nước, nếu cho doanh nghiệp được thuê mua có thể dẫn đến những tiêu cực xảy ra, như bán lại hoặc cho thuê lại với giá chênh lệch. Vì vậy, nếu cho phép phải có một cơ quan quản lý Nhà nước đứng ra làm nhiệm vụ quản lý chung, trong đó phải tuân thủ theo các quy định của Nhà nước, như vậy vừa giải quyết được nhu cầu của doanh nghiệp và cũng hỗ trợ tích cực cho người lao động” - ông Việt nhìn nhận.

Nhìn nhận về vấn đề này dưới góc độ pháp luật, luật sư Hoàng Văn Đạo – Hội Luật gia Việt Nam cho biết, theo Luật Nhà ở năm 2014, DN nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam được phép mua nhà ở riêng lẻ, chứ chưa có quy định về việc được phép mua nhà ở xã hội. “Để đề xuất được thông qua phải có cơ chế đặc thù riêng hoặc cần phải có sự sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật. Muốn sửa luật thì phải có được sự thông qua của Quốc hội, theo tôi vấn đề này không dễ dàng” – ông Đạo nói.

Hoài Thu