Vụ án ‘gà lôi trắng’ dự kiến xét xử phúc thẩm vào ngày 19/9
Dự kiến, ngày 19/9 tới đây, TAND tỉnh Hưng Yên sẽ mở phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm đối với bị cáo Thái Khắc Thành.
Ngày 08/9, trao đổi với Tạp chí Luật sư Việt Nam, Luật sư Lê Hồng Hiển (Giám đốc Hãng luật Lê Hồng Hiển và Cộng sự, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho biết, dự kiến ngày 19/9 tới đây, TAND tỉnh Hưng Yên sẽ tổ chức phiên tòa phúc thẩm xét xử bị cáo Thái Khắc Thành, người liên quan đến vụ án gà lôi trắng.
Luật sư Lê Hồng Hiển cũng cho biết thêm, phiên phúc thẩm này, luật sư sẽ cùng 02 luật sư khác tiếp tục bào chữa miễn phí cho bị cáo Thành.
Giữa tháng 8 vừa qua, bị cáo Thành đã gửi đơn kháng cáo tới TAND khu vực 5, tỉnh Hưng Yên.
Trong đơn kháng cáo, bị cáo Thành cho rằng, kết luận của bản án không phù hợp với tình tiết khách quan và có sai lầm nghiêm trọng trong áp dụng pháp luật, đề nghị TAND tỉnh Hưng Yên xét xử phúc thẩm.
Trước đó, bị cáo Thành bị truy tố về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm" theo điểm b, khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự.
Ngày 08/8, TAND khu vực 5 tuyên bị cáo Thành 06 năm tù về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm" với hành vi nuôi, bán 13 cá thể gà lôi trắng.
Ngày 13/8, TAND tỉnh Hưng Yên đã kiến nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh kháng nghị bản án sơ thẩm số 35/2025/HSST của TAND khu vực 5. Vụ án được đề nghị xem xét lại toàn bộ theo quy định pháp luật.
Theo TAND tỉnh, cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư 27/2025/TT-BNNMT có hiệu lực từ 01/7, trong đó gà lôi trắng thuộc nhóm IIB, thay vì nhóm IB như căn cứ xét xử trước đó. Việc áp dụng quy định cũ bị cho là không phù hợp với sự thay đổi của pháp luật.
Cùng ngày, TAND tỉnh thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thành từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm.
Hồ sơ vụ án thể hiện, từ năm 2022, Thành tìm hiểu trên mạng xã hội, biết gà lôi trắng là loài động vật nguy cấp, quý, hiếm nên mua một con trống từ Cần Thơ và đổi một con chim chích chòe lửa lấy hai con mái ở Nghệ An. Sau thời gian nuôi, đàn gà sinh sản được 10 con non.
Tháng 03/2025, Thành rao bán 10 gà con với giá 500.000 đồng/con, nhận cọc 02 triệu đồng từ người mua qua mạng. Ngày 02/4, khi thuê xe chở số gà này đi giao tại Hưng Yên, Thành bị cơ quan chức năng kiểm tra, thu giữ, đồng thời phát hiện thêm 03 con gà lôi tại nhà.
04 tháng sau, TAND khu vực 5 - Hưng Yên tuyên phạt Thành 06 năm tù, phạt bổ sung 30 triệu đồng về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm". Bản án hiện thu hút sự chú ý của dư luận.
Có cơ sở miễn trách nhiệm hình sự?
Đánh giá về cơ sở để miễn trách nhiệm hình sự đối với người nuôi gà lôi trắng trong vụ án này, Luật sư Chu Thị Út Quỳnh, Phó Giám đốc Hãng luật Lê Hồng Hiển và Cộng sự cho biết, từ ngày 01/7/2025, Thông tư 27/2025/TT-BNNMT chính thức có hiệu lực, đưa gà lôi trắng từ nhóm IB (nghiêm cấm khai thác, sử dụng mẫu vật từ tự nhiên vì mục đích thương mại) xuống nhóm IIB (hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại). Đây là sự thay đổi chính sách pháp luật có thể "mở đường" cho việc miễn trách nhiệm hình sự đối với bị cáo trong vụ án này.
Trước đây, Nghị định 84/2021/NĐ-CP quy định gà lôi trắng thuộc danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm IB, bị nghiêm cấm khai thác, nuôi, buôn bán vì mục đích thương mại. Hành vi vi phạm có thể bị xử lý hình sự theo Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.
“Việc chuyển gà lôi trắng từ nhóm IB sang IIB thể hiện sự thay đổi chính sách pháp luật. Hành vi nuôi, bán gà lôi trắng trước đây vốn bị coi là tội phạm nay không còn nguy hiểm cho xã hội. Căn cứ nguyên tắc áp dụng luật có lợi cho người phạm tội và khoản 1 Điều 29 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025), hoàn toàn có thể xem xét miễn trách nhiệm hình sự trong vụ án này. Đây là hướng áp dụng pháp luật vừa có cơ sở vững chắc, vừa phù hợp với tinh thần nhân đạo, tránh hình sự hóa những quan hệ xã hội không còn gây nguy hại”, Luật sư Quỳnh phân tích.
Theo Điều 29 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025), một trong những căn cứ miễn trách nhiệm hình sự là khi hành vi không còn nguy hiểm cho xã hội do thay đổi chính sách, pháp luật. Quy định này được áp dụng cả với hành vi phạm tội xảy ra trước thời điểm thay đổi nếu vụ án vẫn đang trong giai đoạn điều tra, truy tố hoặc xét xử.
Khoản 3, Điều 7, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) quy định: “Điều luật xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng, quy định một hình phạt nhẹ hơn, một tình tiết giảm nhẹ mới hoặc mở rộng phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, tha tù trước thời hạn có điều kiện, xóa án tích và quy định khác có lợi cho người phạm tội, thì được áp dụng đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành”.
Luật sư Chu Thị Út Quỳnh cho rằng, việc miễn trách nhiệm hình sự trong trường hợp này sẽ vừa đảm bảo quyền lợi của bị cáo, vừa thể hiện tính linh hoạt của chính sách hình sự, cân bằng giữa bảo tồn và quyền lợi chính đáng của người dân.
