Tiktoker nấu 'món lạ': Giải trí hay chiêu trò câu view phản cảm?
Từ một không gian sáng tạo truyền cảm hứng, nội dung ẩm thực trên TikTok đang dần bị biến tướng thành sân khấu gây sốc với những món ăn kỳ dị, phản cảm.
Khi mà lượt xem và tương tác trở thành mục tiêu tối thượng, không ít TikToker sẵn sàng đánh đổi giá trị văn hóa, vệ sinh và cả đạo đức nghề nghiệp chỉ để đổi lấy sự chú ý. Đã đến lúc phải đặt câu hỏi nghiêm túc rằng món ăn đang được nấu ra để thưởng thức hay chỉ để câu view.
Khi “content” ẩm thực bị biến tướng
Một món ăn ngon xưa nay được đánh giá bởi hương vị, sự tinh tế trong chế biến và ý nghĩa văn hoá phía sau. Thế nhưng, trên TikTok hiện nay các video nấu ăn không còn xoay quanh sự hấp dẫn vị giác, mà trở thành sàn diễn cho những nguyên liệu độc dị và cách chế biến gây sốc.
TikToker đang ngày càng đẩy ranh giới của sự khác biệt để giành lượt xem, tương tác. Một số người sẵn sàng bất chấp nguyên tắc vệ sinh, khẩu vị, thậm chí là giá trị văn hoá ẩm thực để gây sốc.
Từ sáng tạo mang tính giải trí, nhiều nội dung dần biến tướng thành những trò đùa rẻ tiền, dễ dãi, phản cảm. Chẳng hạn, một tài khoản từng gây bão khi xay cá lóc với dưa leo để làm sinh tố, rồi ngồi uống trực tiếp; hay hàng loạt món ăn lạ như ếch, chuột, rắn hấp cơm,chè cá rô, chè cá tra,.. lần lượt xuất hiện trên các nền tảng.
Không ít trường hợp bị cộng đồng mạng phản ứng gay gắt, thậm chí bị báo cáo và gỡ video, nhưng không lâu sau lại tái xuất với chiêu thức mới. Vòng lặp này khiến người ta không khỏi đặt câu hỏi: Lượt view có đang trở thành “bằng khen” cho những nội dung phản cảm?
Nghệ thuật ẩm thực cần sự tôn trọng nguyên liệu, tôn trọng người ăn và văn hóa ẩm thực. Việc cố tình gây sốc bằng cách làm những món ăn kỳ dị, rồi cười cợt tăng tương tác không còn nằm trong khuôn khổ sáng tạo mà là một biểu hiện của sự lệch chuẩn trong sản xuất nội dung số.
Không thể phủ nhận, mạng xã hội là nơi sáng tạo không giới hạn và mỗi cá nhân đều có quyền thể hiện cá tính qua nội dung. Tuy nhiên, khi việc nấu ăn là một hoạt động mang tính văn hóa, sinh hoạt hàng ngày bị biến tấu thành trò tiêu khiển với những hình ảnh gây sốc, thì đó không còn là sáng tạo đơn thuần, mà là chiêu trò.
Người xem cần tỉnh táo
Sự phổ biến của các video “món lạ” phần lớn đến từ tâm lý tò mò và hiệu ứng lan truyền. Tuy nhiên, khi sự tò mò dẫn đến việc tiếp nhận nội dung độc hại mà không có phản biện, người xem vô tình trở thành đồng phạm trong việc cổ vũ cho những giá trị lệch chuẩn.
Chúng ta không nên đánh đồng mọi sự sáng tạo ẩm thực là chiêu trò. Nhưng rõ ràng, giữa một món ăn mới lạ được nghiên cứu kỹ lưỡng và một hỗn hợp chế biến cho vui thì ranh giới là rất rõ.
Sáng tạo là cần thiết, nhưng không thể đánh đổi bằng những nội dung lệch lạc, phản cảm. Một video nấu ăn nên gợi cảm hứng, không nên gợi nỗi sợ. Và hơn ai hết, chính người xem với sự tỉnh táo và chọn lọc, sẽ là bộ lọc tốt nhất cho những giá trị đáng được lan tỏa.
Ở chiều ngược lại, cũng cần thừa nhận rằng không phải tất cả TikToker theo đuổi nội dung “món lạ” đều có mục đích câu view bất chấp hay tạo scandal. Nhiều nhà sáng tạo nội dung thực sự đam mê khám phá ẩm thực vùng miền, nguyên liệu truyền thống ít người biết tới, hoặc thử nghiệm những công thức nấu ăn độc đáo với tinh thần sáng tạo chân thành. Họ thường trình bày món ăn có đầu tư về mặt hình ảnh, nội dung lồng ghép văn hóa, kiến thức thực phẩm và giữ sự tôn trọng với người xem.
