Hà Nội đề xuất tăng cao mức xử phạt vi phạm giao thông: Liệu có khả thi?

Theo dõi GĐ&PL trên

Mới đây, UBND TP. Hà Nội đã đề xuất một chính sách mới về xử phạt vi phạm giao thông, trong đó một số hành vi bị phạt cao gấp 1,5 đến 2 lần so với Nghị định 168/2024/NĐ-CP của Chính phủ. Theo dự thảo, mức phạt tối đa có thể đạt 120 triệu đồng, đặc biệt là đối với các hành vi vi phạm về nồng độ cồn và vượt quá tải trọng xe. Việc áp dụng mức phạt cao đến mức "khổng lồ" này đặt ra nhiều dấu hỏi về tính hợp lý và khả thi trong thực tế.

Về lý thuyết, việc tăng mức phạt có thể giúp nâng cao tính răn đe, ngăn chặn vi phạm và giảm thiểu tai nạn giao thông. Đây là mục tiêu quan trọng, bởi giao thông đô thị tại Hà Nội vẫn còn nhiều tồn tại bất cập, đặc biệt là tình trạng vi phạm nồng độ cồn, chở quá tải trọng và không tuân thủ tín hiệu giao thông. Tuy nhiên, điều quan trọng là mức phạt phải phù hợp với thực tế kinh tế - xã hội, đảm bảo công bằng và khả thi trong việc thực thi.

Hiện nay, thu nhập trung bình đầu người tại Việt Nam dao động khoảng 6-8 triệu đồng/tháng. Nếu một cá nhân vi phạm phải nộp phạt tới 120 triệu đồng, nghĩa là số tiền này tương đương 15-20 tháng thu nhập, thậm chí còn cao hơn nếu người đó có thu nhập thấp. Điều này đặt ra câu hỏi: "Liệu người dân có khả năng nộp phạt hay không, và nếu không, hậu quả pháp lý sẽ như thế nào?". Một mức phạt quá cao có thể vô tình tạo ra gánh nặng kinh tế không nhỏ, đặc biệt với những người lao động có thu nhập thấp. Việc đảm bảo tính răn đe là cần thiết, nhưng nếu vượt quá khả năng chi trả của người dân, có thể dẫn đến tình trạng trốn tránh, bế tắc hoặc thậm chí phát sinh tiêu cực trong quá trình xử phạt.

Ở các quốc gia có hệ thống giao thông phát triển như Thụy Điển, Đức hay Nhật Bản, mức phạt vi phạm giao thông cao nhưng đi kèm với điều kiện hạ tầng hoàn thiện, hệ thống giám sát giao thông thông minh và các chính sách hỗ trợ giáo dục ý thức người tham gia giao thông từ sớm.

Tại Việt Nam, nếu chỉ tăng mức phạt mà không có biện pháp nâng cao nhận thức, cải thiện cơ sở hạ tầng và đảm bảo hệ thống thực thi công bằng, chính sách này có thể gặp nhiều khó khăn khi triển khai. Một trong những thách thức lớn nhất khi tăng mức phạt là đảm bảo công tác thực thi minh bạch, tránh tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong quá trình xử lý vi phạm. Nếu việc xử phạt không dựa trên bằng chứng rõ ràng, không có giám sát chặt chẽ từ các cơ quan có thẩm quyền, sẽ dẫn đến hệ quả tiêu cực, ảnh hưởng đến niềm tin của người dân đối với chính sách pháp luật.

Mặc dù vậy, không thể phủ nhận rằng, việc tăng mức phạt có thể mang lại những lợi ích nhất định, đặc biệt trong bối cảnh tình trạng vi phạm giao thông vẫn diễn ra phổ biến. Đối với các hành vi như lái xe khi có nồng độ cồn vượt mức cho phép, chạy quá tốc độ hay chở hàng quá tải trọng, mức phạt cao có thể là một biện pháp mạnh để hạn chế vi phạm.

Hà Nội là một trong những đô thị có mật độ phương tiện dày đặc, nếu không có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ, nguy cơ ùn tắc và tai nạn giao thông sẽ còn tiếp tục gia tăng. Tuy nhiên, song hành với việc tăng mức xử phạt, cần có các giải pháp hỗ trợ như tăng cường tuyên truyền, giáo dục về giao thông an toàn, đầu tư vào hệ thống giám sát hiện đại như camera phạt nguội, cải thiện chất lượng hạ tầng giao thông và có chính sách hỗ trợ phù hợp với từng nhóm đối tượng. Nếu chỉ đơn thuần tăng mức phạt mà không có các biện pháp đi kèm, rất có thể chính sách này sẽ khó đạt được hiệu quả như mong muốn.

Ngoài ra, Hà Nội cũng cần tính đến một số trường hợp đặc biệt khi áp dụng mức phạt cao. Có những tình huống vi phạm do khách quan, như hệ thống biển báo chưa đồng bộ, tín hiệu giao thông chưa rõ ràng hoặc lỗi kỹ thuật từ phía quản lý nhà nước. Nếu những trường hợp này không được xem xét hợp lý, sẽ gây bức xúc cho người dân và tạo cảm giác không công bằng trong thực thi pháp luật. Một chính sách tốt không chỉ dựa vào mức xử phạt nghiêm khắc mà còn phải đảm bảo tính khả thi, phù hợp với thực tiễn đời sống và nhận được sự đồng thuận từ xã hội.

Nhìn chung, đề xuất của Hà Nội về việc tăng mức phạt vi phạm giao thông có cơ sở hợp lý trong việc nâng cao ý thức chấp hành luật lệ giao thông và giảm thiểu vi phạm nghiêm trọng. Tuy nhiên, mức phạt cần được cân nhắc trên cơ sở phù hợp với thu nhập của người dân và khả năng thực thi trong thực tế. Bên cạnh đó, cần có các biện pháp bổ trợ như tăng cường tuyên truyền, giám sát minh bạch và đầu tư vào hạ tầng giao thông để đảm bảo chính sách này thực sự mang lại hiệu quả lâu dài.