Cần tôn trọng quyền được viết tay trái của trẻ
Cứ mỗi dịp hè khép lại, khi năm học mới cận kề, nhiều bậc phụ huynh lại tất bật chuẩn bị sách vở, dụng cụ học tập cho con. Bên cạnh niềm háo hức chờ ngày khai giảng, cũng không ít cha mẹ loay hoay với một nỗi băn khoăn: con mình viết tay trái, có nên tập cho con viết tay phải hay không? Thậm chí, có người đã và đang bắt con phải chuyển hẳn sang viết bằng tay phải vì nghĩ rằng “tay phải mới là bình thường”.
Thực tế, hiện nay vẫn tồn tại không ít phụ huynh và giáo viên có suy nghĩ rằng trẻ viết tay trái là điều không nên, cần phải sửa đổi. Một số trường học, nhất là ở bậc tiểu học, giáo viên còn yêu cầu học sinh đổi sang tay phải để viết, với lý do đồng bộ, dễ dạy, viết chữ đẹp hơn… Tuy nhiên, đây là cách làm không đúng, không những vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển tự nhiên của trẻ.
Pháp luật không cấm trẻ viết tay trái
Pháp luật Việt Nam hiện hành không có bất kỳ quy định nào yêu cầu học sinh phải viết tay phải. Trẻ có quyền tự do sử dụng tay thuận của mình trong học tập, sinh hoạt và rèn luyện kỹ năng. Vì vậy, việc ép buộc trẻ phải chuyển từ viết tay trái sang tay phải, nhất là khi trẻ đang quen và viết tốt bằng tay trái là hành vi không đúng đắn, đi ngược lại quyền tự do cá nhân và sự phát triển tự nhiên của trẻ.
Thuận tay nào là do cấu trúc não bộ, không phải lựa chọn cá nhân
Về y học, việc một người thuận tay nào là do sự phân công chức năng giữa hai bán cầu não. Bán cầu não trái điều khiển hoạt động của bên phải cơ thể (tay phải, chân phải), trong khi bán cầu não phải điều khiển bên trái (tay trái, chân trái). Đa số con người sử dụng bán cầu não trái mạnh hơn nên thường thuận tay phải. Tuy nhiên, số ít người lại có thiên hướng hoạt động của bán cầu não phải nên thuận tay trái, đó là điều hoàn toàn bình thường về mặt sinh học.
Chính vì lẽ đó, việc cho rằng “thuận tay trái là lạ, là không bình thường sẽ ảnh hưởng xấu đến công việc, học hành” là nhận thức sai lệch. Kỳ thị trẻ viết tay trái không chỉ vô căn cứ mà còn gây ra tổn thương tâm lý không đáng có cho trẻ.
Ép trẻ đổi tay viết: hậu quả âm thầm nhưng nguy hiểm
Không thể phủ nhận trẻ thuận tay trái có thể gặp một vài khó khăn khi học viết, chẳng hạn như dễ bị lem mực, vướng tay do viết từ trái sang phải, hoặc khó sử dụng dụng cụ học tập (vì hầu hết được thiết kế cho người thuận tay phải). Tuy nhiên, những bất tiện đó hoàn toàn có thể khắc phục bằng các sản phẩm chuyên biệt hoặc phương pháp hướng dẫn phù hợp, thay vì ép buộc trẻ đổi sang tay phải.
Việc ép trẻ thay đổi tay viết đồng nghĩa với việc can thiệp một cách cưỡng ép vào hoạt động tự nhiên của bán cầu não đang chi phối. Hành vi này khiến trẻ mất phương hướng, khó thích nghi, dẫn đến cảm giác lúng túng, thiếu tự tin, thậm chí hình thành tâm lý mặc cảm, lo lắng vì nghĩ bản thân khác người. Về lâu dài, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và sự phát triển nhân cách của trẻ.
Cần tôn trọng và đồng hành hỗ trợ trẻ
Cha mẹ cần hiểu rằng việc trẻ thuận tay trái hay tay phải không quyết định sự thông minh hay thành công. Điều quan trọng nhất là trẻ được phát triển đúng với thiên hướng tự nhiên của mình, được khuyến khích học tập trong một môi trường tôn trọng sự khác biệt và không áp đặt. Nếu phát hiện con thuận tay trái, cha mẹ có thể tìm mua hoặc thiết kế các vật dụng hỗ trợ riêng cho người thuận tay trái như kéo, bàn học… để trẻ sử dụng thuận tiện và thoải mái hơn.
Thay vì bắt trẻ phải giống “số đông”, phụ huynh và giáo viên hãy là những người đồng hành hiểu biết và nhân văn, sẵn sàng tôn trọng và hỗ trợ sự khác biệt của trẻ một cách tích cực. Việc viết tay trái không sai, điều sai chính là khi người lớn ép trẻ phải từ bỏ sự tự nhiên của mình vì những “chuẩn mực lạc hậu”.
Luật sư PHẠM THANH HỮU
Đoàn luật sư TP. HCM
